Sprawy spadkowe to ta część prawa, z którą każdy zetknie się prędzej, czy później. Z reguły sprawy spadkowe kojarzą się nam z przyjęciem spadku po zmarłej osobie. Niejednokrotnie może być jednak tak, że spadkobiercy nie są w ogóle zainteresowani objęciem spadku. Najczęściej powodem takiej decyzji jest fakt, że spadkodawca pozostawił po sobie na tyle duże długi, że nie odziedziczony majątek nie wystarczałby na ich pokrycie. Aby uchronić się przed negatywnymi konsekwencjami przyjęcia zadłużonego spadku, konieczne jest odrzucenie spadku, ewentualnie zrzeczenie się dziedziczenia, co jednak zdarzyć może się jedynie za życia spadkodawcy.
Odrzucenie spadku generuje szereg pytań. Jak odrzucić spadek, aby przekazać go innemu spadkobiercy i czy to w ogóle możliwe? Jakie są konsekwencje odrzucenia spadku dla spadkobierców? Czy istnieje specjalna procedura odrzucenia spadku na rzecz innej osoby?
Czy można odrzucić spadek na rzecz innej osoby?
Odrzucenie spadku a wskazanie osoby – czy to w ogóle możliwe? Nie ulega wątpliwości, że spadkodawca może przekazać spadek na rzecz konkretnej osoby. W takim wypadku dziedziczenie testamentowe będzie umożliwiało uwzględniony w testamencie spadkobiercy przyjąć spadek.
Inaczej sytuacja przedstawia się jednak w zakresie odrzucenia spadku. Odrzucenie spadku jest czynnością jednostronną, w której efekcie spadkobierca zrzeka się prawa do objęcia spadku. Przepisy polskiego prawa nie przewidują jednak możliwości przekazania odrzuconego spadku bezpośrednio innej osobie. Odrzucenie spadku skutkuje tym, że przechodzi on do kolejnych spadkobierców według kolejności ustawowej, którzy spadek mogą przyjąć lub także odrzucić.
Jakie są warunki odrzucenia spadku?
Warunki odrzucenia spadku są proste i przejrzyste. Przede wszystkim składając oświadczenie o odrzuceniu spadku, musimy pamiętać o terminie na złożenie takiego oświadczenia. Termin ten wynosi 6 miesięcy od dnia, w którym od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania. Najczęściej będzie to sześć miesięcy od daty śmierci spadkodawcy. Oświadczenie może zostać złożone zarówno przed notariuszem, jak i przed sądem.
Notarialna procedura odrzucenia spadku sprowadza się do sporządzenia aktu notarialnego. Notariusz będzie wymagał okazania dokumentu tożsamości oraz odpisu aktu zgonu spadkodawcy.
Spadek przed sądem można odrzucić ustnie do protokołu lub przesyłając stosowne oświadczenie w formie z podpisem notarialnie poświadczonym. Możliwym jest również odrzucenie spadku przed sądem w toku postępowania o stwierdzenia nabycia spadku po zmarłym.
Jakie konsekwencje niesie za sobą odrzucenie spadku?
Konsekwencje odrzucenia spadku są dość daleko idące. Spadkobierca, który skutecznie odrzucił spadek, jest traktowana, jakby nie dożył jego otwarcia. Oznacza to, że spadkobierca taki jest wyłączony z dziedziczenia i nie przysługują mu żadne prawa do spadku, ale też również nie odpowiada za ewentualne długi spadkowe.
Czy odrzucenie spadku można cofnąć?
Co do zasady nie można cofnąć oświadczenia o odrzuceniu spadku. W zasadzie jedynym wyjątkiem jest sytuacja, gdy oświadczenie to było objęte wadami, o których mówi KC. Pod pewnymi warunkami można bowiem cofnąć oświadczenie woli (w tym o odrzuceniu spadku) złożone pod wpływem groźby lub błędu. Zgodnie z art. 88 KC uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli, które zostało złożone innej osobie pod wpływem błędu lub groźby, następuje przez oświadczenie złożone tej osobie na piśmie. Uprawnienie do uchylenia się wygasa: w razie błędu – z upływem roku od jego wykrycia, a w razie groźby – z upływem roku od chwili, kiedy stan obawy ustał.
Pomoc adwokata w sprawach spadkowych jest niezwykle cenna. W takich sytuacjach warto skorzystać z usług Kancelarii prawnej, która oferuje kompleksowe wsparcie w zakresie prawa spadkowego.
Przeczytaj również: Jak udowodnić, że jest się spadkobiercą?
Mecenas Adam Lutkowski jest Prezesem Zarządu w Kancelarii Prawnej Homines. Prawo ukończył na wydziale Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji. Specjalizuje się w szeroko rozumianym prawie cywilnym, ze szczególny uwzględnieniem zagadnień związanych z rozwodami, spadkami oraz upadłością konsumencką. Jako zwolennik stałego rozwoju podjął również studia na warszawskiej uczelni – „Wszechnicy Polskiej” Akademii Nauk Stosowanych, gdzie ukończył filologię hiszpańską. Uczestnik wielu konferencji naukowych z zakresu prawa, nieustannie poszerzający swoje kompetencje. Obecnie pracuje nad rozprawą doktorską kończącą się nadaniem naukowego stopnia doktora nauk prawnych.