Wiele instytucji może żądać od spadkobiorcy dokumentu potwierdzające jego prawa do spadku. Samo pokrewieństwo, nawet to najbliższe, nie jest wystarczające. Jedną z pierwszych formalności, jakie należy dokonać, aby uporządkować sprawy spadkowe po zmarłym jest stwierdzenie nabycia spadku. Jakie dokumenty potwierdzają dziedziczenie?
Jak zostać uznanym za spadkobiercę?
Udowodnienie bycia spadkobiercą wymaga podjęcia od nas aktywności. Udowodnić, że nabyliśmy spadek po zmarłym, możemy na dwa sposoby:
- akt poświadczenia dziedziczenia – jest to akt notarialny sporządzany u notariusza, wymaga on osobistego stawiennictwa w jednym czasie wszystkich spadkobiorców, co nie zawsze jest możliwe.
- stwierdzenie nabycia spadku w sądzie – postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku sąd wydaje po przeprowadzeniu rozprawy, na którą zostają wezwani spadkobiercy ustawowi i testamentowi.
Sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia u notariusza jest zdecydowania szybszą drogą, bowiem nie musimy czekać na czynności sądu. Jak zostało wspomniane, warunkiem jest zgodność i stawiennictwo wszystkich spadkobiorców.
Jakie dokumenty są potrzebne, aby udowodnić, że jest się spadkobiercą?
Chcą uporządkować sprawy po zmarłym, powinniśmy wiedzieć. Jakie są dokumenty potrzebne do potwierdzenia spadku. Jeżeli chcemy sporządzić akt poświadczenia dziedziczenie, powinniśmy mieć ze sobą:
- dokument tożsamości,
- odpis aktu zgonu spadkodawcy,
- odpisy aktów stanu cywilnego spadkobierców (akty urodzenia, akty małżeństwa – w przypadku zmiany nazwiska)
- testament spadkodawcy (jeśli został sporządzony),
- numer księgi wieczystej (w przypadku nieruchomości).
W przypadku sądowego stwierdzenia nabycia spadku do wniosku musimy dołączyć dodatkowo dowód uiszczenia opłaty sądowej oraz opłaty za wpis w Rejestrze Spadkowym.
Jak uzyskać stwierdzenie nabycia spadku?
W przypadku sądowego stwierdzenia nabycia spadku konieczne jest złożenie wniosku do sądu rejonowego ostatniego miejsca zwykłego pobytu spadkodawcy. Wniosek może złożyć każdy, kto ma w tym interes prawny w stwierdzeniu, że spadek został nabyty przez spadkobierców. Sąd przede wszystkim musi ustalić, czy zmarły pozostawił testament. Jeżeli testamentu nie sporządzono, to wówczas będzie miało miejsce dziedziczenie ustawowe. Sąd z urzędu bada, kto jest spadkobiercą.
Co ważne, postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku może być wydane najwcześniej po 6 miesięcy od otwarcia spadku. Jeżeli wszyscy znani spadkobiercy złożyli oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku, może nastąpić to wcześniej.
Jakie kroki podjąć, aby udowodnić prawo do spadku?
Aby ustalić prawa do spadku, należy w pierwszej kolejności ustalić, czy zmarły pozostawił testament, czy też nie. Testament może być sporządzony odręcznie lub u notariusza. Testament sporządzony u notariusza mógł zostać zamieszczony w Notarialnym Rejestrze Testamentów. Aby sprawdzić, czy znajduje się w tym rejestrze, musimy udać się do notariusza z aktem zgonu.
Jeżeli testament został sporządzony i jesteśmy w jego posiadaniu albo testamentu w ogóle nie było, możemy udać się do kancelarii notarialnej wraz ze wszystkimi spadkobiorcami i wówczas notariusz sporządzi akt poświadczenia dziedziczenia.
Co ważne, stwierdzenie nabycia spadku i akt poświadczenia dziedziczenia wskazuje jedynie kto, w jakim udziale (ułamku) nabywa prawa do spadku. Nie znajdą się tam zapisy odnośnie tego co wchodzi w skład spadku i jakie przedmioty komu przypadają.
W przypadku trudności w ustaleniu praw do spadku lub w sytuacjach konfliktowych pomiędzy spadkobiercami warto zasięgnąć porady specjalistów. Kancelaria prawna może pomóc w zrozumieniu skomplikowanych procedur oraz reprezentować spadkobierców w sprawach sądowych.
Czy można być uznanym za spadkobiercę bez testamentu?
Oczywiście, testament nie jest konieczny do tego, aby być spadkobiercą. Nie wszyscy bowiem decydują się na sporządzenie testamentu. W przypadku gdy zmarły nie zostawił testamentu, dziedziczenie będzie miało miejsce na mocy przepisów ustawowych. Przepisy prawne jasno wskazują, w jakiej kolejności wówczas dochodzi do dziedziczenia. W pierwszej kolejności powołane są z ustawy do spadku dzieci spadkodawcy oraz jego małżonek. Jeżeli dziecko spadkodawcy nie dożyło otwarcia spadku, udział spadkowy, który by mu przypadał, przypada jego dzieciom w częściach równych.
Prawo spadkowe, ustalenie prawa do spadku, w tym to, kto będzie dziedziczył po zmarłym, może nastarczać trudności, w szczególności jeżeli od dnia śmierci upłynęło dużo czasu lub nie są znani wszyscy spadkobiorcy. Pomoc adwokata w sprawach spadkowych jest wówczas niezwykle cenna.
Przeczytaj również: Czy można odrzucić spadek na rzecz konkretnej osoby?
Mecenas Adam Lutkowski jest Prezesem Zarządu w Kancelarii Prawnej Homines. Prawo ukończył na wydziale Europejskiej Wyższej Szkoły Prawa i Administracji. Specjalizuje się w szeroko rozumianym prawie cywilnym, ze szczególny uwzględnieniem zagadnień związanych z rozwodami, spadkami oraz upadłością konsumencką. Jako zwolennik stałego rozwoju podjął również studia na warszawskiej uczelni – „Wszechnicy Polskiej” Akademii Nauk Stosowanych, gdzie ukończył filologię hiszpańską. Uczestnik wielu konferencji naukowych z zakresu prawa, nieustannie poszerzający swoje kompetencje. Obecnie pracuje nad rozprawą doktorską kończącą się nadaniem naukowego stopnia doktora nauk prawnych.