Odpowiedź na pytanie jak podzielić majątek po zmarłym nie jest łatwa. Wszystko zależy od okoliczności danej sprawy. Jakie są sposoby podziału spadku?
Jakie są najczęstsze metody podziału majątku po zmarłym?
Aby dzielić spadek, należy w pierwszej kolejności uzyskać postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku po zmarłym bądź też akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony u notariusza. Wówczas możemy dokonać formalnego podziału spadku. Nie ma określonego terminu, do którego należy wykonać dział spadku.
Wśród rodzajów działu spadku możemy wyróżnić:
• Umowny dział spadku – polega on na sporządzeniu umowy, na mocy której spadkobiercy dokonają podziału majątku spadkowego. Podział majątku między spadkobierców według umowy może zostać dokonany jeżeli wszyscy spadkobiercy zgodzą się na dany sposób podziału majątku oraz jeżeli w skład majątku nie wchodzi nieruchomość.
• Notarialny dział spadku – jeżeli w skład spadku wchodzi nieruchomość, dział spadku musi zostać dokonany u notariusza. Również w tym przypadku konieczna jest zgoda i stawiennictwo wszystkich spadkobierców (mogą oni działać też przez pełnomocników). Należy jednak pamiętać, że to rozwiązanie wiąże się z kosztami związanymi z wynagrodzeniem notariusza.
• Sądowy dział spadku – jeżeli między spadkobiercami nie ma zgody w zakresie działu spadku, można złożyć do sądu wniosek o dział spadku. Jest to postępowanie zdecydowanie dłuższe i bardziej skomplikowane aniżeli wizyta u notariusza, jednak często jest nieuniknione. Koszty sprawy sądowej w ogólnych rozrachunku mogą jednak okazać się mniejsze aniżeli koszty związane z wizytą u notariusza.
Czy istnieją różne modele podziału majątku, które można wybrać?
Jakie są rodzaje rozdziału majątku spadkowego? Podziału spadku można dokonać na różne sposoby. Sposoby podziału majątku mogą polegać między innymi na:
• Fizycznym rozdzieleniu konkretnych składników majątku spadkowego spadkobiercy lub spadkobiercom odpowiednio do udziałów w spadku im przysługujących
• Fizycznemu rozdzieleniu składników majątku spadkowego bez dokonywania spłat czy dopłat
• Przyznaniu majątku na własność jednemu lub kilku spadkobiercom z obowiązkiem spłaty pozostałych w odniesieniu do ich udziałów
To jaki sposób podziału majątku jest właściwy, zależy przede wszystkim od okoliczności danej sprawy i oczekiwań spadkobierców. Nie są to wszystkie możliwe opcje podziału majątku po śmierci spadkodawcy, jednak zdecydowanie są najczęściej stosowane.
Jak podzielić majątek, aby uniknąć sporów rodzinnych?
Sprawy spadkowe wiążą się z wieloma emocjami. Zwykle opierają się na poczuciu niesprawiedliwości u któregoś ze spadkobierców. Nie zawsze sporów rodzinnych da się uniknąć, bowiem niekiedy stanowiska zainteresowanych są całkowicie odmienne.
Przed złożeniem jednak sprawy do sądu warto spróbować ugodowo dokonać podziału majątku spadkowego. Często nieoceniony bywa tu udział prawnika. Adwokat prawo spadkowe Warszawa – w pierwszej kolejności wytłumaczy możliwe rozwiązania i ich konsekwencje, a następnie może także poprowadzić negocjacje z pozostałymi spadkobiercami. Jeżeli spadkobiercy chcą uniknąć sądu, można rozważyć także mediacje.
Czy rodzaje relacji rodzinnych wpływają na sposób podziału majątku?
Pokrewieństwo ma znaczenie przy stwierdzeniu nabycia spadku, a więc wówczas gdy ustalane jest, w jakich częściach (ułamkach) poszczególne osoby zostają powołane do spadku.
Przykładowo, jeżeli zmarły pozostawił żonę i 5 dzieci to zgodnie z dziedziczeniem ustawowym spadek po nim przypadnie żonę w udziale 1/4 i dzieciom w udziałach po 3/20 (żona musi dziedziczyć co najmniej ¼).
Aby dokonać podziału majątku, musimy posiadać już akt poświadczenia dziedziczenia sporządzony przez notariusza albo stwierdzenie nabycia spadku przez sąd. A zatem przy dziale spadku kwestia, który spadkobiorca, w jakim udziale dziedziczy, co do zasady jest przesądzona. Możliwe jest jednak, aby na mocy umowy spadkobiorcy umówili się, kto otrzyma jakie składniki majątku spadkowego i mogą dokonać tego w sposób dowolny, z tym zastrzeżeniem, że na taki sposób podziału wyrazić muszą zgodę wszyscy spadkobiorcy.
Jakie są różnice między równym a proporcjonalnym podziałem majątku?
Proporcjonalnie podział majątku oznacza podział w stosunku do posiadanych udziałów. Natomiast równy udział oznacza udziały o równej wartości np. po 1/3. W odniesieniu do spraw spadkowych udziały spadkobiorców nie zawsze są równe, nawet jeżeli dziedziczenie ma miejsce z mocy ustaw. Przykładowo małżonkowi zawsze przypada udział w wysokości co najmniej ¼.
Czy można zmieniać zasady podziału majątku w testamencie?
W testamencie spadkodawca może rozdysponować swój majątek dowolnie. Jeżeli chce przekazać dane składniki poszczególnym osobom, to można to zrobić np. w formie zapisów windykacyjnych. Jeżeli spadkodawca przeznaczył oznaczonej osobie w testamencie poszczególne przedmioty majątkowe, które wyczerpują prawie cały spadek, osobę tę poczytuje się w razie wątpliwości nie za zapisobiercę, lecz za spadkobiercę powołanego do całego spadku (art. 961 Kodeksu cywilnego). Często testament budzi wątpliwości interpretacyjne, dlatego też wiele osób chcąc mieć pewność, że po ich śmierci majątek zostanie rozdzielony zgodne z ich wolą, decyduje się na pomoc prawną właśnie przy sporządzaniu testamentu.
Czy można wprowadzić własne kryteria podziału majątku?
Sposób podziału majątku spadkowego w przypadku gdy nie pozostawiono testamentu, może zależeć od woli spadkobierców. Jeżeli są oni zgodni, mogą podzielić majątek spadkowy według własnego uznania np. mogą rozdzielić pomiędzy siebie składniki majątku spadkowego bez ich wyceny i żądania żadnych dopłat czy spłat.
Czy są specjalne przepisy prawne dotyczące podziału majątku w konkretnej sytuacji rodzinnej?
Przepisy odnoszące się do działu spadku zawarte są w kodeksie cywilnym. Są to przepisy ogólne nieodnoszące się do konkretnych stanów faktycznych. Zadaniem sądu jest dokonanie analizy wszystkich dowodów i okoliczności spraw i wydanie orzeczenia zgodnego z przepisami prawa.
Jakie są typowe kryteria, które brane są pod uwagę przy podziale majątku po zmarłym?
Rozdzielanie majątku w procesie spadkowym bywa skomplikowane. Sąd w postępowaniu o dział spadku przede wszystkim ustala skład i wartość spadku ulegającego podziałowi. Następnie decyduje jak spadek podzielić między spadkobierców. Nie istnieją jedne, z góry określone kryteria podziału spadku. Co istotne, sąd nie może przyznać danego składnika spadku osobie, która nie chce go otrzymać i zasądzić od niego na rzecz innego uczestnika spłatę lub dopłatę.
Jeżeli nikt nie chce danego składniku majątku, to sąd zarządzi sprzedaż komorniczą. W sytuacji odwrotnej gdy jeden składnik majątku (np. nieruchomość) chce otrzymać kilku spadkobiorców, sąd bierze pod uwagę okoliczności takie jak: czy strona czuje się związana z tym miejsce, czy mieszkała w nim, ale także analizuje kwestie finansową. Sąd bierze pod uwagę, który ze spadkobiorców będzie w stanie spłacić pozostałych.
Z uwagi na złożoność spraw spadkowych, warto przed rozpoczęciem podziału spadku zasięgnąć porady prawnej. W tym celu zachęcamy do kontaktu z kancelaria prawna Warszawa. Nasi specjaliści udzielą odpowiedzi na wszelkie zagadnienia dotyczące podziału spadku.
